William Shakespeare (1564-1616) kan altijd worden vertrouwd om te voorzien van een lijn die een stemming of situatie inkapselt. Degenen die bekend zijn met het toneelstuk Hamlet zullen zich de regel herinneren: “Er is iets rot in de staat Denemarken”, wat betekent dat er iets ernstig mis is. Zeker, als het gaat om vrijheid van denken en vrijheid van meningsuiting in de kunsten in het VK, is er een klimaat van angst en intimidatie ontstaan dat de waarden die kunstenaars beweren te aanhangen in twijfel trekt.
Als het op Brexit aankomt, hebben veel prominente personen in de kunsten in het VK hun bezorgdheid geuit over Brexit, en sommigen gaan graag naar sociale media om hun mening en vijandigheid te uiten. Er zijn verschillende percentages geroddeld over de bewering dat steun in de kunsten behouden het soort percentage is dat een dictator zichzelf in de peilingen toekent. Het volstaat te zeggen dat het Kunstinstituut de Brexit waardeloos vindt, wat geen verrassing mag zijn in het licht van het feit dat de EU ijverig financieringsbeurzen heeft gebruikt om ervoor te zorgen dat de kunsten in de hele EU er gunstig tegenover staan. Niemand staat boven eigenbelang en de kunsten vormen daarop geen uitzondering.
Uiteenlopende meningen
Waar de kunsten steevast een afspiegeling zijn van de samenleving en dus uiteenlopende meningen hebben ten aanzien van economische, ideologische en sociale opvattingen, heerst er als het om Brexit gaat een orthodoxie die zo sterk is dat het onwillig of niet in staat lijkt te onthouding waar iemand in de kunsten achter zou kunnen staan brexit. Kunstenaars zijn in toenemende mate terughoudend met hun mening uit angst dat ze zullen worden gecensureerd, verbannen en dat hun carrière wordt gesaboteerd door degenen die de dingen toevallig anders zien. Dit is niet alleen zeer verontrustend voor de kunsten; het is buitengewoon zorgwekkend voor de Britse samenleving. Sommige mensen in de kunst geloven dat toegeven dat ze de Brexit steunen, neerkomt op het plegen van professionele zelfmoord. Deze mensen zijn er absoluut van overtuigd dat ze zullen worden gepasseerd, commissies zullen verliezen en mogelijk subsidies en financiering zullen zien verminderen of intrekken. Anderen leven in angst om ‘outed’ te worden als Brexit-aanhangers, iets dat riekt naar een soort McCarthyisme. Leon, een jonge muzikant uit Birmingham, verwoordde het zo; “Het zou gemakkelijker zijn om als homo uit de kast te komen dan toe te geven voor Brexit te zijn. Ik heb ervoor gestemd in 2016 en ben er nog meer van overtuigd dat het VK de juiste beslissing heeft genomen. Helaas worden alle Brexit-stemmers gedemoniseerd door degenen die hebben gestemd Blijf, dus ik heb de neiging om mijn hoofd naar beneden te houden.” Een paar moedige zielen steken hun hoofd boven de borstwering en worden daarvoor routinematig belachelijk gemaakt en mishandeld. Moedige individuen zoals Michael Lightfoot en anderen van Artists for Brexit (www.artistsforbrexit.com) hebben geprobeerd om het hele debat over Brexit en de kunsten weer enigszins in evenwicht en gezond verstand te brengen, maar helaas lijken verschillende gevestigde belangen ongevoelig voor rede.
Geen zorgen
Dus waarom zouden we ons zorgen maken? De polarisatie van de samenleving is niets nieuws, maar het is alarmerend dat er mensen zijn die graag hun macht, connecties en patronage gebruiken om degenen met wie ze het fundamenteel oneens zijn, te verstikken en het zwijgen op te leggen. Waar vroeger universiteiten en hogescholen een veelvoud van meningen aanmoedigden, lijkt het er nu op dat alleen degenen die pro-EU zijn waardig worden geacht. Dit is een zeer verontrustende ontwikkeling, niet alleen voor de Britse samenleving als geheel, maar vooral voor de kunsten. Creativiteit wordt gesmoord, en degenen die beweren te dansen op de drumbeat van liberalisme en tolerantie, zijn ofwel blij om in te stemmen met of te helpen degenen die degenen tot zwijgen willen brengen en straffen wier enige ‘misdaad’ was om toe te geven dat ze de Brexit steunen.
